Câu 1 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Tìm phó từ trong những trường hợp sau. Các phó từ ấy bổ sung ý nghĩa cho danh từ, động từ, tính từ nào?

a. Chưa gieo xuống đất

    Hạt nằm lặng thinh

(Trần Hữu Thung, Lời của cây)

b. Mầm đã thì thầm

   Ghé tai nghe rõ

(Trần Hữu Thung, Lời của cây)

c. Vẫn còn bao nhiêu nắng

   Đã vơi dần cơn mưa

  Sấm cũng bớt bất ngờ

  Trên hàng cây đứng tuổi

(Hữu Thỉnh, Sang thu)

d. Những buổi chiều tôi hay nhắm mắt sờ những bông hoa rồi tập đoán. Tôi đoán được hai loại hoa: hoa mồng gà và hoa hướng dương. Bố cười khà khà khen tiến bộ lắm! Một hôm khác, tôi đoán được ba loại hoa.

(Nguyễn Ngọc Thuần, Vừa nhắm măt vừa mở cửa sổ)

đ. Nó vẫn giúp người quả tượng phá rẫy, kéo gỗ, nhưng chỉ khuây khỏa những lúc làm việc rồi sau đó lại đứng buồn thiu

(Vũ Hùng, Phía tây Trường Sơn)

e. Khi biết mọi tiếng rống gọi đều vô ích, con voi lồng chạy vào nhà.

(Vũ Hùng, Phía tây Trường Sơn)

Câu 2 (trang 19, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Trong những trường hợp sau, phó từ được in đậm bổ sung ý nghĩa cho động từ hoặc tính từ nào? Xác định ý nghĩa bổ sung trong từng trường hợp.

a. Rằng các bạn ơi

 Cây chính là tôi

 Nay mai sẽ lớn

 Góp xanh đất trời

(Trần Hữu Thung, Lời của cây)

b. Sương chùng chình qua ngõ

   Hình như thu đã về

(Hữu Thỉnh, Sang thu)

c. Ngày nào ông cũng cho nó ăn thêm hai vác mía to, hai thùng cháo

(Vũ Hùng, Phía tây Trường Sơn)

d. Ông quen nó quá, khó xa rời nó được

(Vũ Hùng, Phía tây Trường Sơn)

Câu 3 (trang 20, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Cho 2 câu sau:

a. Trời tối

b. Bọn trẻ đá bóng ngoài sân

Dùng phó từ để mở rộng các câu trên. Nhận xét sự khác nhau về nghĩa giữa câu đã cho và câu mở rộng trong từng trương hợp.

Câu 4 (trang 20, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ.

Khi hạt nảy mầm

Nhú lên giọt sữa

Mầm đã thì thầm

Ghé tai nghe rõ

                           (Trần Hữu Thung, Lời của cây)

Câu 5 (trang 20, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Trong đoạn thơ sau, nếu thay từ “phả” bằng từ “tỏa” hay “quyện” thì nội dung câu thơ thay đổi như thế nào? Vì sao?

       Bỗng nhận ra hương ổi

   Phả vào trong gió se

              Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về

 (Hữu Thỉnh, Sang thu)

Câu 6 (trang 20, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Trong Từ điển tiếng Việt, từ dềnh dàng có 2 nghĩa sau: (1) chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào những việc phụ hoặc không cần thiết; (2) to lớn và gây cảm giác cồng kềnh. Theo em, từ dềnh dàng trong đoạn thơ sau nên được hiểu theo nghĩa nào? Dựa vào đâu em có thể xác định được như vậy?

    Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

             Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về

        Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

    Vắt nửa mình sang thu

(Hữu Thỉnh, Sang thu)