Cây tre Việt Nam là một tùy bút giàu chất thơ và chất trữ tình của nhà văn Thép Mới. Tác giả viết để thuyết minh cho bộ phim tài liệu Cây tre Việt Nam của các nhà điện ảnh Ba Lan, tác giả muốn qua lời văn, đem đến cho người đọc những cảm nhận chính xác, tinh tế và niềm tự hào, lòng yêu mến đối với cây tre Việt Nam – một loài cây biểu tượng cho dân tộc Việt Nam, con người Việt Nam.

Trong kho tàng văn học Việt Nam, có nhiều bài thơ hay cũng nói về hình ảnh cây tre Việt Nam mà em đã được học.

Nhà thơ Tố Hữu trong những năm ở Việt Bắc luôn ấn tượng Bóng tre trùm mát rượi, để từ đó nói lên vẻ đẹp của lũy tre làng quê, một vẻ đẹp êm đềm của xứ sở: bóng tre trùm lên âu yếm bản làng, xóm thôn. Tre là vẻ đẹp của cảnh sắc làng quê, là vẻ đẹp của nền văn hóa lâu đời của dân tộc, là nếp sống lao động cần cù và cuộc sống yên vui êm đềm của nhân dân ta qua hàng nghìn năm lịch sử.

Nhà thơ Tế Hanh trong bài Nhớ con sông quê hương có viết:

Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng…

Tre là cánh tay là hình ảnh hoán dụ ca ngợi cây tre, là người bạn cần cù trong lao động của nhà nông, từng chia ngọt sẻ bùi, từng một nắng hai sương với bà con dân cày Việt Nam:

Cánh đồng ta năm đôi ba vụ

Tre với người vất vả quanh năm

Tre có một sức sống vô cùng mạnh mẽ và ở đâu tre cũng sống được, ở đâu tre cũng xanh tươi. Nhà thơ Nguyễn Duy trong bài Tre xanh cũng có những vần thơ hay, xúc động về sức sống, sự đoàn kết, cùng dân tộc Việt Nam làm nên những chiến công. Đó là:

Về sức sống dẻo dai, bền bỉ, cần cù:

Ở đâu tre cũng xanh tươi

Cho dù đất sỏi, đất vôi bạc màu

Sự đùm bọc, chia sẻ, yêu thương nhau:

Bão bùng thân bọc lấy thân

Tre yêu, tre níu, tre gần nhau hơn

Ngay thẳng, kiên cường:

Loài tre không chịu mọc cong

Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường…

Tre tượng trưng cho tâm hồn Việt Nam, phẩm chất Việt Nam, khí phách Việt Nam là như vậy!