Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 5 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc lời bài hát sau và cho biết những ca từ nào thể hiện mục đích sống cao đẹp. Vì sao?

SỐNG NHƯ NHỮNG ĐÓA HOA

[…] Và tôi sống như đóa hoa này, tỏa ngát hương thơm cho đời
Sống với nỗi khát khao rằng được hiến dâng cho cuộc đời.
Hôm nay dẫu có gian nan thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn
Tôi sẽ viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi.
Có loài hoa ở trên đồng xanh, cũng có loài hoa khoe sắc trên cành
Mỗi loài hoa, mỗi sắc hương.
Không là hoa của những buồn lo, tôi là hoa của những nụ cười
Cuộc sống của tôi yêu biết bao. […]

Nhạc và lời: Tạ Quang Thắng

Trả lời câu hỏi Khám phá 1 trang 6 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các thông tin sau và quan sát hình ảnh để thực hiện yêu cầu:

Thông tin 1.

“Cái quý nhất của con người ta là sự sống. Đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa, ân hận vì những năm tháng đã sống hoài, sống phí,.... để khi nhắm mắt xuôi tay, ta có thể nói rằng: tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người...”.

(Nikolai Ostrovsky (Huy Vân - Thép Mới dịch), 2009, Thép đã tôi thế đấy,

NXB Văn học, Hà Nội, trang 299)

Thông tin 2.

“Tuổi xuân của mình đã qua đi trong lửa khói, chiến tranh đã cướp mất hạnh phúc trong tình yêu và tuổi trẻ. Ai lại không tha thiết với mùa xuân, ai lại không muốn cái sáng ngời trong đôi mắt và trên đôi môi căng mọng khi cuộc đời còn ở tuổi hai mươi? Nhưng... tuổi hai mươi của thời đại này đã phải dẹp lại những ước mơ hạnh phúc mà lẽ ra họ phải có...

Ước mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mỹ, là độc lập, tự do của đất nước. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi, đạn nổ. Tuổi trẻ của mình đã thấm đượm mồ hôi, nước mắt, máu xương của những người đang sống và những người đã chết. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp trong thử thách, gian lao của chiến trường, tuổi trẻ của mình cũng đã nóng rực vì ngọn lửa căm thù đang ngày đêm hun đốt. Và gì nữa, phải chăng mùa xuân của tuổi trẻ cũng vẫn thắm đượm thêm vì màu sắc của mơ ước và yêu thương vẫn ánh lên trong những đôi mắt nhìn mình. Một đôi mắt đen thâm quầng vì thức đêm nhưng bao giờ đến với mình cũng là niềm vui và sôi nổi... Hãy vui đi, hãy giữ trọn trong lòng niềm mơ ước và để màu xanh của tuổi trẻ ngời rạng mãi trong đôi mắt và nụ cười nghe Thuỳ!”.

(Đặng Thuỳ Trâm, 2016, Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, trang 202-203)

Em cần biết

Theo Từ điển Tiếng Việt, 2003, Hoàng Phê (chủ biên), lí tưởng là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà người ta phấn đấu để đạt tới

- Em hãy nêu mục đích sống của nhân vật trong các thông tin trên

- Em hãy đặt tên cho bức tranh của họa sĩ Phạm Cao Thái Bảo

- Em hãy xác định điểm chung về mục đích sống của nhân vật trong các thông tin, hình ảnh và cho biết thế nào là sống có lí tưởng, ý nghĩa của sống có lí tưởng

Trả lời câu hỏi Khám phá 2 trang 7 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu:

Thông tin 1.

Trong bài nói chuyện tại buổi lễ khai mạc Trường Đại học Nhân dân Việt Nam, ngày 19/01/1955, Bác Hồ có căn dặn:

"[...] Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hi sinh phấn đấu chừng nào?

Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ sáng tạo, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi khó khăn, gian khổ để tiến mãi không ngừng. Cần phải trung thành, thật thà, chính trực".

(Hồ Chí Minh toàn tập, lập 9, 2011, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, trang 265)

Thông tin 2.

Trích Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Điều 2. Đoàn viên có nhiệm vụ:

1. Luôn luôn phấn đấu vì lí tưởng của Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động, rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

2. Gương mẫu chấp hành và vận động thanh thiếu nhi thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân. Chấp hành Điều lệ Đoàn và các nghị quyết của Đoàn; tích cực tuyên truyền về tổ chức Đoàn trong thanh niên; sinh hoạt Đoàn và đóng đoàn phí đúng quy định.

- Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định vai trò, nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

- Dựa vào nhiệm vụ của thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, em hãy xác định những nhiệm vụ, việc làm của bản thân trong học tập và cuộc sống.

Trả lời câu hỏi Luyện tập 1 trang 9 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Sống có lí tưởng là biết xác định mục đích của bản thân và có hướng phấn đấu để thực hiện mục đích đó.

b. Cho dù ở giai đoạn lịch sử nào thì lí tưởng của thanh niên cũng giống nhau.

c. Sống có lí tưởng là cảm thấy hạnh phúc khi làm điều có ích cho cộng đồng, quốc gia và nhân loại.

d. Sống có lí tưởng là sống vì bản thân mình trước rồi mới quan tâm đến lợi ích của người khác và xã hội.

Trả lời câu hỏi Luyện tập 2 trang 9 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc câu nói sau và xây dựng bài thuyết trình về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng. Từ đó, rút ra bài học cho bản thân

“Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống.” – Lev Nikolayevich Tolstoy

Trả lời câu hỏi Luyện tập 3 trang 9 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây để phân tích suy nghĩ, việc làm của các nhân vật và rút ra bài học cho bản thân

Trả lời câu hỏi Luyện tập 4 trang 10 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Dựa vào những nhiệm vụ của bản thân trong học tập và trong cuộc sống đã xác định ở hoạt động khám phá, em hãy lập kế hoạch để thực hiện những nhiệm vụ đó

Gợi ý:

- Cấu trúc của kế hoạch gồm các mục:

+ Mục đích, yêu cầu

+ Nội dung thực hiện

+ Phương pháp thực hiện

+ Tiêu chí đánh giá kết quả

- Phương pháp thực hiện cần mang tính cụ thể, khả thi

Trả lời câu hỏi Vận dụng 1 trang 10 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy sưu tầm một số câu chuyện về tấm gương, nhân vật sống có lí tưởng. Từ câu chuyện đó, viết một đoạn văn nói về ý nghĩa của việc sống có lí tưởng và rút ra bài học cho bản thân

Trả lời câu hỏi Vận dụng 2 trang 10 SGK GDCD 9 Chân trời sáng tạo

Em hãy thực hiện kế hoạch về lí tưởng sống của bản thân và chia sẻ với các bạn về kết quả đạt được. Từ đó rút ra những ưu điểm, hạn chế và điều chỉnh để tiếp tục thực hiện