Ni-cô-lai Gô-gôn (1809 – 1852) là nhà văn, nhà soạn kịch lỗi lạc của văn học Nga nửa đầu thế kỉ XIX. Gô-gôn sinh ra trong một gia đình quý tộc ở tỉnh Pôn-ta-va (Poltava), nay thuộc U-crai-na (Ukraina).

Năm 1828, ông tới Pê-téc-bua, làm trợ lí ở vụ bất động sản hoàng gia một thời gian. Gô-gôn bắt đầu được dư luận chú ý với tập truyện đầu tay mang nhiều hương vị dân gian Những buổi tối ở thôn gần Đi-can-ka (Dikanka) (1831 –1832). Năm 1832, ông làm quen với Pu-skin, được nhà thơ đánh giá cao và được khơi gợi nhiều ý tưởng sáng tạo. Năm 1834, Gô-gôn được bổ làm trợ giảng về lịch sử thời trung cổ tại Trường Đại học Tổng hợp Pê-téc-bua.

Trong khoảng thời gian 1836 – 1847, Gô-gôn sống nhiều ở nước ngoài (Đức, Thụy Sĩ, Pháp, Bỉ, Ý). Từ năm 1845, nhà văn rơi vào một cuộc khủng hoảng tinh thần, sa vào khuynh hướng tôn giáo thần bí. Năm 1852, Gô-gôn từ bỏ văn nghiệp, giam mình cầu nguyện, tuyệt thực, rồi mất tại nhà một người bạn ở Mát-xcơ-va.

Gô-gôn nổi tiếng trong lịch sử văn học thế giới với những tác phẩm như: Ta-rát Bun-ba – Taras Bulba (truyện, 1835), Những điền chủ cổ xưa (truyện, 1835), Bức chân dung (truyện, 1835), Nhật kí người điên (truyện, 1835), Cái mũi (truyện, 1836), Quan thanh tra (hài kịch, 1836), Chiếc áo khoác (truyện, 1842), Những linh hồn chết (tiểu thuyết, 1842),… Phần nhiều những tác phẩm hiện thực của Gô-gôn thể hiện cơn mê sảng của thực tại dương thời với những hình tượng con người bị đồ vật hoá, thảm hại, trống rỗng, tồn tại như những bóng ma và luôn ám ảnh về sự báo ứng. Giọng văn trào phúng của Gô-gôn, một mặt, thể hiện thái độ phủ nhận thực tại nhố nhăng đương thời “qua tiếng cười thế gian thấy rõ và những giọt nước mắt thế gian không trông thấy”; mặt khác, lại đau đáu niềm hi vọng vào một thực tại khác xứng dáng hơn với cuộc sống con người.

Sơ đồ tư duy tác giả Gô - gôn

Hài kịch năm hồi Quan thanh tra của Gô-gôn dược sáng tác trên cơ sở một giai thoại do Pu-skin gợi ý.

Vở hài kịch là một đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của Gô-gôn và ảnh hưởng lớn tới sự phát triển của sân khấu hài kịch thế giới. Quan thanh tra không chỉ là vở hài kịch đả kích “tất cả những gì tệ hại của nước Nga” đầu thế kỉ XIX, mà còn khơi dậy nỗi đau về sự tồn tại trống rỗng, phi lí của con người và niềm hi vọng vào một cuộc sống tốt đẹp hơn. Nhân vật quan trọng là một trong những lớp kịch đặc sắc nhất trong Quan thanh tra.