Bố cục: 4 phần

- Đề (hai câu đầu): Nỗi niềm buồn tủi cô đơn của nữ sĩ trong đêm khuya thanh vắng

- Thực (hai câu tiếp): Tình cảnh đầy chua xót, bẽ bàng

- Luận (hai câu tiếp theo): Thái độ phản kháng phẫn uất

- Kết (hai câu cuối): Tâm trạng chán chường, buồn tủi

Câu 1 (trang 20 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Đọc Tự tình (bài I) dưới đây, nêu nhận xét về sự giống và khác nhau giữa hai bài Tự tình (I) và Tự tình (II)

Trả lời:

Bài làm

    Mở đầu chùm ba bài thơ Tự tình, Xuân Hương viết:

   Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom,

   Oán hận trông ra khắp mọi chòm.

    Mõ thảm không khua mà cũng cốc,

     Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om?

     Trước nghe những tỉếng thêm rền rĩ,

  Sau giận vì duyên để mõm mòm.

Tài tử văn nhân ai đó tá?

   Thân này đâu dã chịu già tom!

- Giống nhau:

+ Thể thơ: Thơ Nôm đường luật

+ Hai bài thơ đều cùng bộc lộ một tâm trạng: Nỗi buồn tủi, xót xa và phẫn uất trước cảnh duyên phận hẩm hiu.

+ Về mặt hình thức, cả hai bài thơ cùng cho thấy tài năng sử dụng tiếng Việt sắc sảo, tài hoa của Hồ Xuân Hương, nhất là khả năng sử dụng độc đáo các định ngữ và bổ ngữ như: "mõ thảm", "chuông sầu", "tiếng rền rĩ", "duyên mõm mòm", "già tom" (Tự tình, bài I), "xiên ngang", "đâm toạc" (Tự tình, bài II). Hồ Xuân Hương cũng rất thành công khi sử dụng một cách điêu luyện các biện pháp nghệ thuật như: đảo ngữ, tăng tiến,...

- Khác nhau: 

+ Cảm xúc trong Tự tình I là nỗi niềm của nhà thơ trước duyên phận hẩm hiu, nhiều mất mát, trước lẽ đời đầy nghịch cảnh, đồng thời là sự vươn lên của chính bản thân, thách đố lại duyên phận.

+ Còn ở Tự tình II, cũng là sự thể hiện của bi kịch duyên phận muôn màng, cố gắng vươn lên nhưng cuối cùng cũng không thoát được bi kịch. Chính vì thế bi kịch như được nhân lên, phẫn uất hơn. Sự khác nhau đó chính là do cảm xúc chủ đạo trong từng bài thơ.

baitap365.com