Thảo luận về lẽ phải, các em trong tổ 1 có ý kiến khác nhau:

- Lẽ phải là điều đúng đắn.

- Lẽ phải là điều hợp với đạo lí.

- Lẽ phải là điều hợp với lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội.

- Lẽ phải là điều mà khoa học chứng minh là đúng.

- Lẽ phải là điều mà xưa ông bà đã làm, nay con cháu làm theo.

Em đưa ra các ví dụ về từng trường hợp trên, phân tích ví dụ đó và cho biết ý kiến riêng của em về từng trường hợp. Có phải tất cả những điều nêu trên đều là lẽ phải không ?

Em đã học môn Giáo dục công dân ở lớp 6 và lớp 7 với những chủ đề về đạo đức và pháp luật:

- Về đạo đức có các chủ đề :

+ Siêng năng, kiên trì.

+ Tiết kiệm.

+ Tự chăm sóc, rèn luyện thân thể,

+ Lễ độ.

+ Tôn trọng kỉ luật.

+ Biết ơn.

+ Yêu thiên nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên

+ Sống chan hoà với mọi người.

+ Lịch sự, tế nhị.

+ Tích cực, tự giác trong hoạt động tập thể, hoạt động xã hội.

+ Sống giản dị.

+ Trung thực.

+ Tự trọng.

+ Yêu thương con người.

+ Tôn sư trọng đạo,

+ Đoàn kết, tương trợ.

+ Khoan dung.

+ Xây dựng gia đình văn hoá.

- Về pháp luật có các chủ đề :

+ Công ước Liên hợp quốc về quyền trẻ em.

+ Thực hiện trật tự, an toàn giao thông.

+ Quyền trẻ em được bảo vệ, chăm sóc, giáo dục.

+ Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

+ Quyền và nghĩa vụ học tập.

+ Quyền được bảo hộ về tính mạng, thân thể, sức khỏe, danh dự, chỗ ở, bí mật thư tín ...

Theo em, trong hai nhóm chủ đề trên, chủ đề nào quan hệ chặt chẽ với việc ^“tôn trọng lẽ phải” ? Tại sao ?

Doãn Thuần⁽¹⁾ lúc nhỏ học ông Trình Di ⁽²⁾ chỉ lo học để theo nghề khoa cử. Có một khoa thi tiến sĩ, ông đã vào đến kì Văn sách (bài hỏi để học trò giải quyết theo ý của mình), đầu đề là : “Tru Nguyên Hựu chư thần” nghĩa là giết các bầy tôi đời Nguyên Hựu ⁽³⁾ Doãn Thuần bỏ bài, không làm đi ra. Khi về, ông thưa với thầy là ông Trình Di rằng :

- Từ nay con không đi thi tiến sĩ nữa.

Ông Trình Di nói : Ngươi còn có mẹ già kia mà !

Doãn Thuần về thưa chuyện thi cử với mẹ và nhắc lại cả câu nói của thầy Trình Di.

Bà mẹ nói:

- Ta muốn con lấy “điều phải” mà nuôi ta, hơn là lấy “bổng lộc không ra gì” mà nuôi ta.

Ông Trình Di nghe thấy câu ấy, khen rằng, “Giỏi thay một người mẹ như thế !”.

Tống sử Doãn Thuần truyện
(Theo Cổ hộc tinh hoa)