Bao giờ Thanh cũng tự mình học bài, làm bài, gặp bài khó thì đào sâu suy nghĩ, cố gắng tự mình tìm cách làm. Còn Lan thì ngược lại, học bài lớt phớt, không kĩ, gặp bài khó thì chưa suy nghĩ đã hỏi người khác, nhờ người khác làm hộ.

- Em có ý kiến gì về thái độ, thói quen trong cách học tập của Thanh và Lan ? Theo cách học của Thanh, em thấy có gì thuận lợi, khó khăn ? Em liên hệ với cách học tập của bản thân mình.

Trong các trường hợp sau đây, theo em, cần giải quyết như thế nào nếu em biết tự chủ :

- Em đi xe đạp hoặc đi bộ ngoài đường, đúng luật, bị người khác đi sai luật, va quệt vào em nhưng người đó lại gây gổ, cãi vã và cho rằng họ đi đúng luật ?

- Trường hợp ngược lại, em đi sai luật, em giải quyết như thế nào ?

- Học lực của em ở mức trung bình, có phần yếu nên khả năng thi tốt nghiệp Trung học cơ sở khó tránh khỏi bị điểm thấp và không thể vào lớp 10 ở các trường chất lượng cao, thậm chí cũng có thể em thi hỏng.

Gợi ý :

- Nhờ bố giáo dục, Minh đã rèn luyện được tinh thần chủ động, ý thức tự chủ trong công việc ở nhà. Em nêu lại một số việc làm của Minh.

- Trong truyện có một câu có thể rút ra để em theo gương của Minh mà tự rèn luyện tinh thần tự chủ. Đó là câu nào ? Em lấy công việc hằng ngày của em để chứng minh, giải thích câu ấy.

Từ ngữ liên quan đến tính tự chủ như : tự lực, tự lập, chủ động, tự giác... Và ngược với tự chủ là : ỷ lại, ngại khó...

- Em giải thích các từ ngữ trên, lấy ví dụ trong đời sống hằng ngày để chứng minh.

Tự chủ trước hết là làm chủ bản thân. Tại sao có thể nói nếu làm chủ được bản thân thì có khả năng làm chủ được xã hội và làm chủ được thiên nhiên. Em nêu lên một số ví dụ để chứng minh ý kiến nêu trên.

Đời nhà Tấn, Lạc Quảng mời một người bạn tới uống rượu. Sau khi về nhà, người đó bị bệnh Lạc Quảng đến thăm hỏi chuyện, người bạn cho biết :

- Lúc uống rượu tôi nhìn thấy có con rắn trong cốc, nhưng vì vui nên phải uống cạn chén, về nhà bị đau bụng, thành ra bệnh nặng.

Lạc Quảng kinh ngạc, về nhà xét rất kĩ các bình rượu, không thấy rắn, quay đi tìm cách khác. Lạc Quảng liền ngồi uống rượu đúng chỗ mà người bạn đã ngồi hôm nọ. Nhờ vậy, ông phát hiện ra bóng cây cung treo trên tường chiếu vào trong rượu, ngoằn ngoèo giống như con rắn vậy.

Lạc Quảng liền báo cho bạn biết nguyên nhân. Người bạn lập tức khỏi bệnh ngay, chẳng cần thuốc thang gì cả !

Theo Đại Lãn

(Tinh hoa cổ học. NXB Đà Nẵng, 2002, tr1. 1 )

Gợi ý : Lo sợ hão huyền như người bạn của Lạc Quảng có phải là thiếu tự chủ bản thân không ? Em phân tích tác hại của lo sợ hão huyền trong câu chuyện và nói chung trong cuộc sống thường ngày.