Đo độ âm điện là quan trọng trong hóa học. Nó đo sự khác biệt trong khả năng thu hút điện tử giữa các nguyên tử trong một phân tử. Độ âm điện được định nghĩa bằng thang đo Pauling, với nguyên tử flo có độ âm điện lớn nhất. Độ âm điện quan trọng vì nó ảnh hưởng đến cách các phân tử tương tác với nhau. Nếu hai nguyên tử có độ âm điện khác nhau, nguyên tử có độ âm điện lớn hơn sẽ thu hút điện tử từ nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn, tạo ra điện tích phân cực trên phân tử và tạo ra lực hút giữa các phân tử. Độ âm điện cũng giải thích tại sao các phân tử có thể tạo thành liên kết ion hoặc liên kết cộng hóa trị. Hiểu khái niệm này rất cần thiết để hiểu và giải thích các quá trình hóa học trong tự nhiên và trong phòng thí nghiệm.

Độ âm điện là cách tính độ khác nhau trong tính chất hóa học giữa hai nguyên tử trong phân tử. Độ âm điện càng cao thì càng có khả năng thu hút các điện tử chung của cả hai nguyên tử, và ngược lại. Việc tính độ âm điện của các nguyên tử trong một phân tử giúp chúng ta hiểu được tính chất hóa học của phân tử đó. Chúng ta có thể tính độ âm điện của một nguyên tử bằng công thức: Độ âm điện = 0.5 × (Điện tích hạt nhân của nguyên tử - Điện tích tổng của các electron trong lớp vỏ). Ví dụ, trong phân tử nước (H2O), độ âm điện của oxy là 3 và độ âm điện của hydrogen là 0.5. Khi tính độ khác nhau trong độ âm điện giữa oxy và hydrogen trong phân tử nước, ta được kết quả là 2.5. Kết quả này cho thấy liên kết giữa oxy và hydrogen trong phân tử nước có tính chất phân cực, với oxy có tính âm và hydrogen có tính dương. Việc tính độ âm điện của các nguyên tử trong phân tử có thể giúp chúng ta dự đoán tính chất hóa học của phân tử đó và hiểu thêm về cấu trúc và tính chất của các hợp chất hóa học.

Bảng tuần hoàn là công cụ quan trọng để xác định độ âm điện của các nguyên tử trong một phân tử. Độ âm điện đo khả năng thu hút electron chung của một nguyên tử trong một phân tử. Bảng tuần hoàn được chia thành hàng và cột, gọi là chu kỳ và nhóm. Các nguyên tử được sắp xếp theo số proton tăng dần. Vị trí của nguyên tử trong bảng tuần hoàn quyết định độ âm điện của nó. Các nguyên tử ở nhóm 1 và 2 (bên trái bảng tuần hoàn) có độ âm điện thấp. Nhóm 16 và 17 (bên phải bảng) có độ âm điện cao. Các nguyên tử ở giữa bảng tuần hoàn có độ âm điện trung bình. Các nguyên tử trong cùng một nhóm có cùng độ âm điện. Ví dụ, các nguyên tử trong nhóm 1 (Li, Na, K, Rb, Cs và Fr) có cùng độ âm điện thấp. Bảng tuần hoàn giúp xác định độ âm điện của các nguyên tử trong phân tử một cách dễ dàng. Điều này hữu ích khi xây dựng một phân tử và dự đoán tính chất hóa học của nó.

Liên kết hóa học là tương tác giữa các nguyên tử để tạo thành phân tử hoặc tinh thể. Độ âm điện đánh giá khả năng của một nguyên tử trong phân tử để thu hút các cặp electron của nguyên tử khác. Liên kết cộng hóa trị là sự chia sẻ cặp electron giữa hai nguyên tử có độ âm điện tương đương, không có tính chất phân cực. Liên kết cộng hóa trị phân cực là sự chia sẻ cặp electron giữa hai nguyên tử có độ âm điện khác nhau. Nguyên tử có độ âm điện lớn hơn sẽ thu hút cặp electron mạnh hơn, tạo ra tính chất phân cực trong liên kết. Liên kết ion là sự trao đổi electron giữa hai nguyên tử có độ âm điện khác nhau. Nguyên tử có độ âm điện cao hơn sẽ nhận electron từ nguyên tử có độ âm điện thấp hơn, tạo ra cặp ion âm và ion âm tương ứng. Sử dụng độ âm điện để xác định tính chất của liên kết hóa học là rất quan trọng. Hiểu rõ tính chất của các loại liên kết này giúp dự đoán tính chất của các phân tử và ion, từ đó áp dụng vào các ứng dụng thực tế.

Các tính chất của phân tử và ion liên quan đến độ âm điện, đó là thước đo sự khác biệt về chia sẻ điện tử giữa các nguyên tử trong phân tử hoặc ion. Sự hòa tan của một chất phụ thuộc vào độ phân cực của phân tử đó, phân tử càng phân cực cao thì càng dễ hòa tan trong dung môi có tính phân cực. Độ phân cực của một phân tử xác định bởi sự chênh lệch độ âm điện giữa các nguyên tử trong phân tử, phân tử có chênh lệch độ âm điện lớn sẽ có tính phân cực cao. Tính acid-base của một chất liên quan đến độ âm điện của các nguyên tử trong phân tử, các nguyên tử có độ âm điện cao hơn sẽ có tính acid mạnh hơn, trong khi các nguyên tử có độ âm điện thấp hơn sẽ có tính base mạnh hơn. Tính oxi-hoá của một phân tử hoặc ion cũng liên quan đến độ phân cực của nó, phân tử hoặc ion có độ phân cực cao sẽ có tính oxi-hoá mạnh hơn.