A. NỘI DUNG ÔN TẬP

1. Phần đọc hiểu

a. Văn học trung đại Việt Nam

- Văn học trung đại Việt Nam hình thành, phát triển trong khoảng thời gian từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX, trong thời kì phong kiến. Văn học trung đại Việt Nam gồm hai bộ phận: văn học viết bằng chữ Hán và văn học viết bằng chữ Nôm. Văn học trung đại Việt Nam có liên hệ mật thiết với nguồn mạch văn học dân gian; đồng thời tiếp thu một cách chọn lọc, sáng tạo tinh hoa của nhiều nền văn học trong khu vực, đặc biệt là văn học cổ điển Trung Hoa.

- Văn học trung đại Việt Nam luôn gắn bó sâu sắc với vận mệnh của quốc gia, dân tộc, thể hiện rõ tinh thần yêu nước và đề cao các giá trị nhân văn, nhân đạo. Tính quy phạm được xem là đặc trưng nổi bật nhất trong văn học trung đại

b. Truyện kể

- Người kể chuyện ngôi thứ nhất là người kể xưng “tôi” hoặc một hình thức tự xưng tương đương. Tuỳ theo mức độ tham gia vào mạch vận động cốt truyện, người kể chuyện ngôi thứ nhất có thể là nhân vật chính, nhân vật phụ, người chứng kiến, người kể lại câu chuyện được nghe từ người khác hay xuất hiện với vai trò tác giả “lộ diện”. Người kể chuyện ngôi thứ nhất thường là người kể chuyện hạn tri (không biết hết mọi chuyện), trừ trường hợp ở vai trò tác giả “lộ diện” vận dụng quyền năng “biết hết" của mình.

- Người kể chuyện ngôi thứ ba là người kể chuyện ẩn danh, không trực tiếp xuất hiện trong tác phẩm như một nhân vật, không tham gia vào mạch vận động của cốt truyện và chỉ được nhận biết qua lời kể. Người kể chuyện ngôi thứ ba có khả năng nắm bắt tất cả những gì diễn ra trong câu chuyện, kể cả những biểu hiện sâu kín trong nội tâm nhân vật, do vậy có khả năng trở thành người kể chuyện toàn tri (biết hết mọi chuyện), song người kể chuyện ngôi thứ ba có sử dụng quyền năng toàn tri hay không còn tuỳ thuộc vào nguyên tắc tổ chức truyện kể của từng tác phẩm.

c. Văn bản thông tin

- Văn bản thông tin là loại văn bản chủ yếu dùng để cung cấp thông tin. Trong đời sống, có nhiều loại văn bản thông tin khác nhau như: báo cáo, bản tin, thông báo, thư từ, diễn văn, tiểu luận,...

- Để đảm bảo tính chính xác, khách quan, văn bản thông tin thường dẫn tên người, địa điểm, thời gian, số liệu xác thực, có thể kiểm chứng được. Ngôn ngữ trong văn bản thông tin sáng rõ, đơn nghĩa. Việc sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, biểu đồ, sơ đồ,... góp phần giúp cho người đọc dễ tiếp nhận và ghi nhớ thông tin.

- Để tăng thêm hiệu quả tác động đối với người đọc, đôi khi văn bản thông tin lồng ghép thông tin với một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận. Tuy vậy, việc lồng ghép những yếu tố này phải đảm bảo không được làm mất đi tính chính xác, khách quan của văn bản thông tin.

- Bản tin là một loại văn bản thông tin. Nội dung của bản tin là các sự kiện cập nhật, có thể thu hút sự quan tâm, chú ý của nhiều người và tạo được sức tác động xã hội. Thông tin trong bản tin cần mang tính xác thực cao. Ngôn ngữ trong bản tin thường ngắn gọn, sáng rõ, đơn giản. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, để gây ấn tượng mạnh với công chúng, người viết có thể sử dụng các biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ,...

- Các biểu đồ, sơ đồ giúp thông tin trong văn bản trở nên cụ thể, trực quan, đồng thời cho thấy mối quan hệ logic giữa các thông tin.

2. Phần tiếng Việt

a. Sử dụng từ Hán Việt

b. Biện pháp chêm xen, biện pháp liệt kê

c. Phương tiện phi ngôn ngữ

3. Phần làm văn

a. Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội

b. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học

c. Viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng

d. Viết bài luận về bản thân

B. BÀI TẬP

1. Phần đọc hiểu

Văn bản Bình Ngô đại cáo

Câu 1: “Chủ quyền dân tộc” được thể hiện ở những phương diện cơ bản nào?

Câu 2: Chủ tướng Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn đã có suy nghĩ và hành động gì trước tội ác của giặc Minh?

Văn bản Bảo kính cảnh giới

Câu 3: Câu thơ mở đầu cho biết điều gì về cuộc sống và tâm trạng của nhân vật trữ tình?

Câu 4: Cuộc sống của con người được nhà thơ tái hiện qua những âm thanh, hình ảnh nào?

Văn bản Dục Thúy Sơn

Câu 5: Nét đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi thể hiện như thế nào qua bài thơ?

Văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền

Câu 6: Hoàn cảnh của Phăng-tin được miêu tả như thế nào?

Câu 7: Ngôn ngữ của Giăng Van-giăng qua lời đối thoại với Gia - ve hiện lên như thế nào?

Văn bản Dưới bóng hoàng lan

Câu 8: Nhan đề Dưới bóng hoàng lan có ý nghĩa gì?

Văn bản Một chuyện đùa nho nhỏ

Câu 9: Người kể chuyện thấy đồng cảm với Na - đi - a về điều gì?

Câu 10: Khi chuyển về thời điểm "bây giờ", nhân vật "tôi" có tâm trạng gì?

Văn bản Sự sống và cái chết

Câu 11: Văn bản Sự sống và cái chết viết về đề tài gì?

Câu 12: Việc tác giả tưởng tượng ra một chuyến “du hành” vượt thời gian có ý nghĩa gì?

Câu 13: Văn bản đưa lại cho người đọc hiểu biết gì về mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” và “tiến hóa”?

Văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt

Câu 14: Tác dụng của yếu tố miêu tả được sử dụng trong văn bản là gì?

Câu 15: Cứ liệu được sử dụng để đưa ra nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt là gì?

Văn bản Phục hồi tầng Ozone: Thành công hiếm hoi của nỗ lực toàn cầu

Câu 16: Hai nhà khoa học Mô-li-nơ và Rao-lân đã phát hiện sự thật gì về chất CFC?

Câu 17: Những nhân tố nào làm nên thành công của nỗ lực phục hồi tầng ozone? 

Văn bản Về chính chúng ta

Câu 18: Biện pháp tu từ chính được sử dụng trong văn bản là gì?

Văn bản Con đường không chọn

Câu 19: “Con đường” và “lối rẽ” trong bài thơ ẩn dụ cho điều gì?

Văn bản Một đời như kẻ tìm đường

Câu 20: Tác dụng của việc sử dụng các yếu tố tự sự, biểu cảm trong bài viết là gì?

2. Phần tiếng Việt

a. Sử dụng từ Hán Việt

Câu 1: Điền từ Hán Việt phù hợp vào chỗ trống trong câu sau:

Anh ấy đã ….. anh dũng trong cuộc chiến đấu với kẻ thù

Câu 2: Điền từ Hán Việt phù hợp vào chỗ trống trong câu sau:

Chúng ta phải ……. vì độc lập tự do của Tổ Quốc

Câu 3: “Trong công cuộc xây dựng và phát triển, công ty đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận”

b. Biện pháp chêm xen, biện pháp liệt kê

Câu 4: Phân tích tác dụng của biện pháp chêm xen trong đoạn thơ sau:

c. Phương tiện phi ngôn ngữ

Câu 5: Tại sao không nên quá lạm dụng việc sử dụng hình ảnh, sơ đồ,… trong bài viết?

3. Phần làm văn

a. Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội

Đề 1: Viết bài văn nghị luận về văn hóa hội nhập

Đề 2: Viết bài văn nghị luận về bạo lực học đường

Đề 3: Viết bài văn nghị luận về chiến tranh

b. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học

Đề 1: Viết bài văn phân tích tác phẩm Chữ người tử tù

Đề 2: Viết bài văn phân tích tác phẩm Chí Phèo

c. Viết một văn bản nội quy hoặc văn bản hướng dẫn nơi công cộng

Đề 1: Viết văn bản nội quy lớp học

Đề 2: Viết văn bản nội quy câu lạc bộ Guitar

d. Viết bài luận về bản thân

Đề 1: Viết bài luận về bản thân để thuyết phục BTC của lễ hội hoặc BQL di tích chấp nhận mong muốn

Đề 2: Viết bài luận về bản thân thuyết phục trường đại học ở nước ngoài cấp học bổng du học

C. LỜI GIẢI CHI TIẾT

1. Phần đọc hiểu